عنایات ویژه امام رضا علیه السلام به شیعیان

درسهایی از زندگی امام رضا علیه السلام

مطالعه اخبار و گزارشهایی که به بیان روش زندگی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام پرداخته است ما را بر آن می دارد تا به حکم حدیث ثقلین این خاندان را الگو خود قرار دهیم و با تمسک علمی و عملی در اخلاق و رفتار و به طور کلی در تمام ابعاد زندگی همواره در طریق هدایت قدم برداریم و از صراط مستقیم منحرف نشویم. بر این اساس و با توجه به قرار داشتن در آستانه ولادت با سعادت امام علی بن موسی الرضا علیهما السلام روایاتی که گویای زوایایی از زندگی آن امام هدایت را بیان و خود و خوانندگان محترم را به دقت در آن فرا می‌خوانیم.

کمترین کاری که در مورد این روایات می توانیم بکنیم این است که روش و منش خود را با سیره آن حضرت بسنجیم تا معلوم شود فاصله ما و یا نقص و کاستی ما به عنوان یک پیرو با کسی که مدال افتخار تبعیتش را بر سینه داریم چقدر است؟ بدان امید که نواقص را جبران کرده و هر روز بیشتر از روز قبل خود را به آن امام عزیز نزدیک کنیم تا به فضل الهی در دنیا از عنایت های خاص او بهره مند شده و در قیامت در صف پیروان او قرار بگیریم.

آرامش در خانه

هیچ كس نمى‏توانست صدایش را در خانه آن حضرت بلند كند؛ هر كس که مى خواست باشد؛ بلکه همه آرام صحبت می كردند. (لَمْ یَكُنْ أَحَدٌ یَقْدِرُ أَنْ یَرْفَعَ صَوْتَهُ فِی دَارِهِ كَائِناً مَنْ كَانَ إِنَّمَا كَانَ یَتَكَلَّمُ النَّاسَ قَلِیلًا) (1)

ذکر قنوت آن حضرت

قنوت آن حضرت در تمام نمازهایش چنین بود: « رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَجَلُّ الْأَكْرَمُ» . (كَانَ قُنُوتُهُ فِی جَمِیعِ صَلَوَاتِهِ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَجَلُّ الْأَكْرَمُ) (2)

ذکر بعد از نمازهای شکسته

پس از نمازهایی که به دلیل مسافر بودن شکسته می خواند سى مرتبه می گفت: سبحان اللَّه و الحمدللَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر و می فرمود: این به جاى بقیه نماز است. (كَانَ یَقُولُ بَعْدَ كُلِّ صَلَاةٍ یَقْصُرُهَا سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ یَقُولُ هَذَا لِتَمَامِ الصَّلَاةِ) (3)

اهتمام ویژه به ذکر صلوات

قبل از دعا ابتدا صلوات بر محمّد و آلش می فرستاد و پیوسته این صلوات را در نماز و غیر نماز بر زبان مبارکش جاری می ساخت. (كَانَ علیه السلام یَبْدَأُ فِی دُعَائِهِ بِالصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ یُكْثِرُ مِنْ ذَلِكَ فِی الصَّلَاةِ وَ غَیْرِهَ) (4)

تلاوت قرآن کریم قبل از خواب

قبل از خواب بسیار قرآن می خواند. وقتى به آیه‏اى می رسید كه در آن سخن از بهشت یا جهنم بود گریه می كرد و از خدا بهشت را درخواست مى‏نمود و از جهنم به او پناه می برد. (كَانَ یُكْثِرُ بِاللَّیْلِ فِی فِرَاشِهِ مِنْ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ فَإِذَا مَرَّ بِآیَةٍ فِیهَا ذِكْرُ جَنَّةٍ أَوْ نَارٍ بَكَى وَ سَأَلَ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِهِ مِنَ النَّارِ) (5)

عنایت ویژه به شیعیان خود

یکی از همراهان امام رضا علیه السلام به نام موسى بن سیار نقل می کند:

در خدمت حضرت رضا علیه السّلام بودم که وارد كوچه‏هاى طوس شدیم. سر و صدایى شنیدم و به دنبال آن صدا حرکت کردیم. دیدیم جنازه‏اى است (مردم آماده تشییع اویند). همین كه چشممان به جنازه افتاد دیدم حضرت رضا علیه السّلام پا از ركاب خارج نمود و پیاده شد و رفت به طرف آن جنازه. آن را بلند كرد و به خود چسباند و بعد به من فرمود: موسى بن سیار! هر كس در تشییع جنازه یكى از دوستان ما شرکت کند چنان گناهانش می ریزد که گویا تازه از مادر متولد شده و گناهى برایش نمى‏ماند. (خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ لَا ذَنْبَ عَلَیْهِ)

به دنبال جنازه حرکت کردیم تا اینکه جنازه را كنار قبر گذاشتند. امام علیه السّلام جلو رفت و با شکافتن حلقه مردم خود را به جنازه رساند. دست روى سینه‏اش گذاشت و سپس فرمود: فلان بن فلان (یعنی نام او پدرش را برد) ترا به بهشت بشارت می دهم؛ از این لحظه به بعد دیگر ترسى بر تو نیست.

موسی بن سیار راوی این روایت می گوید عرض كردم:  فدایت شوم مگر شما این مرد را می شناسید؟!  فرمود: به خدا قسم تا به حال به این منطقه پا نگذاشته بودم (این سخن کنایه از عدم آشنایی امام علیه السلام با آن فرد است) سپس فرمود: ای موسى! مگر نمیدانى که اعمال شیعیان ما هر صبح و شام‏ بر ما ائمه عرضه مى‏شود؟ هر كوتاهى كه داشته باشند از خدا درخواست می كنیم تا از آن چشم پوشى نماید و هر کس که كار نیك داشته باشند از پروردگار تقاضا می كنیم تا او را مورد عنایت قرار دهد.(6)

او عالم آل محمد (علیهم صلوات الله) است

حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام  به فرزندان خود می فرمود: «هَذَا أَخُوكُمْ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا عَالِمُ آلِ مُحَمَّدٍ» این برادر شما علی بن موسى الرضا عالم آل محمّد است در مسائل دینى به او مراجعه كنید و هر چه گفت قبول نمایید. من از پدرم جعفر بن محمّد علیهماالسّلام شنیدم چندین مرتبه فرمود كه عالم آل محمّد در نهاد تو است كاش او را درك می كردم که او همنام امیرالمؤمنین علی است.(7)

ادب تکریم مهمان

مهمانى براى حضرت رضا علیه السّلام آمد. آن حضرت در کنار او نشسته بود و مشغول صحبت بودند شب بود و نور خانه با چراغ تامین می شد که ناگهان نور آن کم شد. مهمان دست دراز كرد تا درستش كند ولى حضرت رضا علیه السّلام مانع شد و خود مشغول آن را تعمیر کرد تا درست شد. آنگاه فرمود:«إِنَّا قَوْمٌ لَا نَسْتَخْدِمُ أَضْیَافَنَا» ما خانواده‏اى هستیم كه کار از مهمان خود نمی کشیم.(8)

 

رعایت کسی که مشغول غذا خوردن است

تعیین مزد کارگر قبل از شروع به کار

یکی از همراهان امام رضا علیه السلام نقل می کند که روزی همراه با آن حضرت راهی منزل ایشان شدیم. وارد حیاط که شدیم دیدیم که خادمان مشغول ساخت آخوری برای چهار پایان هستند. امام رضا علیه السلام متوجه غریبه ای در بین کارگران شد. فرمود این کیست که به شما کمک می کند؟

عرض کردند کارگریست که مزد او را خواهیم داد. فرمود مزدش را معین کرده اید؟ گفتند: نه؛ اما هر چه به او بدهیم راضی می شود. با شنیدن این سخن امام علیه السلام بسیار ناراحت شد و آثار خشم در او ظاهر گشت.

راوی این جریان می گوید به ایشان عرض کردم ناراحت نشوید. فرمود: من چند مرتبه آنها را از این كار نهى كرده‏ و به آنها تذکر داده ام كه هرگاه كسى را به كارى می گمارند ابتدا مبلغ اجرتش را با او قطعی كنند.

بعد فرمود: كسى كه براى تو كارى انجام می دهد و تو مزدش را با او طی نکرده باشی حتی اگر سه برابر هم به او بدهى خیال خواهد كرد كه اجرتش را كم داده‏اى؛ اما اگر با او طی کنی وقتى اجرتش را به او می دهی از تو خوشحال خواهد شد كه به گفته خود وفا كردى و اگر یك ذرّه هم زیادتر از مزدش به او بدهی متوجه آن خواهد شد و بابت آن از تو سپاسگزارى خواهد کرد.(10)

--------------------------------------------------

1.       عیون اخبار الرضا علیه السلام ج2 ص179

2.       بحار الانوار ج49 ص94

3.       عیون اخبار الرضا علیه السلام ج2 ص182. گفتن این ذکر بعد از نمازهای شکسته مستحب است.

4.       همان

5.       همان

6.       بحار الانوار ج49 ص98

7.       اعلام الوری ص328

8.       بحار الانوار ج49 ص102

9.       همان

10.   الکافی ج5 ص288

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: